AI-geletterdheid: de dilemma’s rondom AI-gebruik

6 maart 2025

Een goede AI-geletterdheid wordt steeds belangrijker. Dit heeft natuurlijk als belangrijkste reden dat we allemaal steeds meer met AI-systemen te maken krijgen. In de basis draait een goede AI-geletterdheid om het bewust zijn van deze tools en om de manier waarop je ermee omgaat. Het gaat om het begrijpen van hoe AI werkt en ook om het begrijpen van de risico’s die eraan verbonden zijn. Waar we misschien wat minder over horen zijn de dilemma’s rondom AI-gebruik. Daarom nemen wij deze eens met je door. Ook dat is namelijk een belangrijk onderdeel van AI-geletterdheid.

De belangrijkste ethische dilemma’s rond AI-gebruik

Steeds meer mensen ontdekken de voordelen van AI-tools, zoals ook van ChatGPT. Meer mensen gebruiken bijvoorbeeld ChatGPT voor eenvoudige zoekopdrachten in plaats van Google Search. Waarom? Omdat je van ChatGPT gewoon één duidelijk antwoord krijgt en in Google moet je zelf nog zoeken naar het beste resultaat. Dit geeft een belangrijk voordeel van AI aan. Het helpt je tijd besparen en geeft je duidelijkheid. Toch betekent dit ook dat er diverse ethische dilemma’s bestaan rondom AI-gebruik. De belangrijkste ethische dilemma’s zijn bias en discriminatie. Daarnaast kun je ook denken aan privacy en gegevensbescherming.

Bias en discriminatie

We benoemden al even het voordeel van zoeken via ChatGPT en zoeken via Google. AI-tool ChatGPT geeft je één duidelijk antwoord. Maar, hoe zeker kun je zijn van de eerlijkheid van dit antwoord? Zo komen we ook bij de dilemma’s bias en discriminatie. AI-modellen worden getraind op grote hoeveelheden data. Dit kan leiden tot discriminatie als deze data vooroordelen bevat. Een bekend voorbeeld hiervan is de gezichtsherkenningstechnologie. Deze is namelijk minder nauwkeurig bij mensen met een donkere huidskleur. Dit kan leiden tot oneerlijke behandeling en uitsluiting. Vooral in sectoren zoals werving en handhaving komen we dit tegen.

Privacy en gegevensbescherming

Een goede AI-geletterdheid betekent ook dat je je bewust bent van alle dilemma’s en risico’s met betrekking tot privacy en gegevensbescherming. AI-systemen verzamelen en analyseren grote hoeveelheden gegevens. Dit kan leiden tot inbreuken op de privacy. Consumenten hebben vaak geen inzicht in welke gegevens worden verzameld en hoe deze worden gebruikt. Vanuit de AVG moet dit vermeld staan in de privacy policy van een aanbieder, maar wie leest dit? Eigenlijk weten we meestal niet wat er met onze informatie gebeurt. Juist dit zorgt ervoor dat er uitdagingen ontstaan in AI-gebruik als het gaat om het waarborgen van privacy en gegevensbeveiliging.

AI-geletterdheid gaat om transparantie en eerlijkheid

Iemand die AI-geletterd is, is in staat om AI op een ethisch verantwoorde manier te gebruiken. Je leert op de juiste manier omgaan met bovenstaande dilemma’s en uitdagingen. Zeker voor bedrijven is het heel belangrijk om AI op een ethisch verantwoorde manier te gebruiken. Dit betekent dat je transparantie en eerlijkheid voorop moet stellen. Wat betekent dit nu precies? Natuurlijk vertellen we je hier ook wat meer over.

Zorgen voor een optimale transparantie

Transparantie betekent dat de AI-gebruikers begrijpen hoe AI-systemen werken en welke criteria worden gehanteerd. Is de AI-geletterdheid van een medewerker laag? Laat deze medewerker dan niet met AI werken voordat deze de kennis heeft ontwikkeld. Zeker bij besluitvormingsprocessen is transparantie belangrijk. Dit geldt vooral wanneer de besluiten invloed hebben op personen. Hierbij kun je denken aan sollicitatieprocedures of kredietverlening.

Eerlijkheid en vooroordelen uit de weg gaan

Ontwikkelaars moeten voortdurend blijven werken om vooroordelen in AI-algoritmen te elimineren. Dit kan bijvoorbeeld door diverse datasets te gebruiken. Er moet continu worden geëvalueerd hoe AI-modellen presteren in verschillende demografische groepen. Daarnaast kunnen ook richtlijnen en regelgevingen helpen om eerlijke AI-systemen te ontwikkelen.

AI-geletterdheid voor verantwoord AI-gebruik

Met het uitleggen van de dilemma’s hebben we je laten zien hoe belangrijk het is om de ethische dilemma’s van AI te begrijpen. Dit is een heel belangrijk onderdeel van AI-geletterdheid. Het is altijd belangrijk om kritisch te blijven denken en bewust om te gaan met AI. Dit geldt voor alle medewerkers binnen je bedrijf. Is de AI-geletterdheid binnen jouw bedrijf nog niet optimaal? Dan helpen wij je graag verder. Je kunt nu bij ons een cursus AI-geletterdheid volgen. Schrijf je vandaag nog in!